به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

حکمرانی یک امر نخبگانی است

تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۷۷۸۴۴

بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در مراسم اختتامیه دومین پارلمان دانشجویی که عصر امروز (پنجشنبه، ۲۸ اردیبهشت) در محل مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد، ضمن ابراز خوشحالی از برگزاری دومین دوره از پارلمان دانشجویی اظهار کرد: یکی از اهداف مجموعه تحرکات و فعالیت‌های مرکز پژوهش‌ها که در قالب چنین رویداد‌هایی برگزار می‌شود، این است که بتواند از خلاقیت نسل جوان برای تصمیم‌گیری‌های بهتر در حوزه سیاستگذاری کشور استفاده کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: هدف مهمتر آن است که توصیه مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه نخبگان کشور را باید به شیوه‌های گوناگون توانمندسازی کنیم تا در سال‌های آینده بتوانند برای مدیریت کشور آماده شوند، محقق شود؛ واقعیت آن است که این هدف دوم برای من مهمتر است تا در این فرصت بتوانم فضایی را فراهم کنم که جوانان با فضای قانونگذاری آشنا شوند.

نگاهداری ادامه داد: من احساس می‌کنم یک موانع و مشکلاتی وجود دارد که ما باید با کمک همدیگر برای اینکه راه و مسیر حضور نخبگان در حکمرانی و مدیریت کشور هموار شود، این موانع را برطرف کنیم.

وی تصریح کرد: این موانع، فرهنگی و تاریخی است، یعنی به خاطر زمینه‌های فرهنگی و تاریخی که در کشور ما وجود دارد، نخبگان علاقه زیادی برای حضور در حکمرانی و مدیریت ندارند و در عمق فهم نخبگانی ما این است که تا جایی که می‌توانیم باید از حکمرانی و مدیریت فاصله بگیریم و این فاصله گرفتن نوعی ارزش تلقی می‌شود.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی یادآور شد: از سوی دیگر، حاکمان نیز در تاریخ کشور ما علاقه زیادی به مشارکت دانشمندان در دربارشان نداشتند، البته برخی سلاطین در مقاطع محدودی فرصت نقش‌آفرینی برخی از علما در اداره کشور را دادند، بنابراین به نوعی این مانع دو طرفه است.

وی تأکید کرد: در حال حاضر حکمرانی، دانش‌بنیان شده و کاری تخصصی و علمی است که بدون حضور نخبگان و اندیشمندان آینده دچار مشکلات جدی خواهد بود؛ همین باعث شده است که در حال حاضر همپوشانی که بین مسئولان کشور و نخبگانی که در بنیاد ملی نخبگان شکل گرفته است، تناسب زیادی ندارد. ما باید به این سمت برویم و نخبگان را تشویق کنیم تا در عرصه‌های مدیریتی کشور حضور پیدا کنند.

 نگاهداری ادامه داد: باید پذیریم که حکمرانی یک امر نخبگانی است و اگر در حال حاضر حضور نخبگان در سطوح مدیریتی کشور کم است، این یک آسیب جدی است که باید به این سمت برویم که این را ترویج کنیم و موانع موجود آن را رفع کنیم.

وی با تأکید بر لزوم حل نوآورانه مسائل، گفت: عده‌ای می‌گویند که علم و عمل با یکدیگر همخوانی ندارد، زیرا دروسی که در دانشگاه تدریس می‌شود با توانمندی‌ها و مهارت‌هایی که برای اداره کشور لازم است، همخوانی ندارد و حتی برخی اساتید نیز توانایی این را ندارند چه برسد به دانشجو، بنابراین آنچه که برای ما به آن نیاز است، حل نوآورانه مسائل است، لذا تدریس صرف تئوری‌های تجویز شده از سوی کشور‌های غربی جواب نمی‌دهد، چرا که نوعی تقلید کوکورانه است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی افزود: اکثر کشور‌هایی که با راهکار‌های توسعه غربی تلاش کردند تا کشور خود را متحول کنند، موفق نبودند، چرا که این راهکار‌های غربی نسبتی با زمینه‌های بومی آن کشور ندارد، در همین کشور ما، یک برهه‌ای گفتند که ثروت و دارایی باعث توسعه کشور‌ها است و این باعث شد که به دنبال دولتی کردن اقتصاد افتادیم و بعد از شکل‌گیری کلی از فساد‌ها به این نتیجه رسیدند که به سوی سیاست‌های جدید بروند و در مقطعی فکر کردند که توسعه سیاست خوب است و تجویز‌هایی از نوع خصوصی از سوی کشور‌های غربی به کشور‌های در حال توسعه داده شد و باعث این شد که فساد، از بخش دولتی به سوی مافیای بخش خصوصی هدایت شود.

نگاهداری در ادامه بیان کرد: حالا نیز در دام واژه‌هایی مثل حکمرانی خوب افتاده‌ایم و من یقین دارم از آنجا که این واژه‌ها تقلیدی است، تا چند سال آینده به بن‌بست خواهد خورد. از این رو من باور دارم که راهکار حل مسائل از نوع همین رویداد پارلمان دانشجویی شما است، یعنی مواجهه با مسئله و حل نوآورانه آن، چرا که شما تا زمانی که خودتان به‌طور مستقیم با مسائل مواجه نشوید، نمی‌توانید به راه‌حل مناسب برسید.

وی با اشاره به مشکلات حکمرانی و سیاستگذاری در کشور گفت: متأسفانه ما صرفا داریم برای توسعه برنامه‌ریزی می‌کنیم و مسئله برایمان محوریت ندارد و با وارد کردن یک سری رویکرد‌های وارداتی لیبرالیستی و سوسیالیستی از مسئله دور شده‌ایم و در نتیجه نمی‌توانیم به حل مسئله برسیم، این رویکرد‌های تقلیدی به راه‌حل محوری به جای مسئله‌محوری تکیه دارد و به سمت یافتن راه‌حل از نوع وارداتی پیش رفته که تجربه نشان می‌دهد در عمل، پاسخ نمی‌دهد بلکه راه، همین مسیر حل نوآورانه مسائل کشور است.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با اشاره به لزوم تفکیک کسب قدرت و اداره قدرت و تربیت کادر لازم برای هر یک از این حوزه‌ها اظهار کرد: یک آسیبی در کشور وجود دارد که دوست دارم با مشارکت فعال نسل‌های بعدی این آسیب رفع شود، ما دو موضوع داریم؛ یکی کسب قدرت و یکی اداره قدرت است، این دو با یکدیگر فرق دارند. قواعد کسب قدرت و انسان‌هایی که برای کسب قدرت لازم هستند، با قواعد اداره قدرت و افرادی که برای اداره قدرت باید تربیت شوند زمین تا آسمان متفاوت است.

نگاهداری ادامه داد: در کشور‌هایی که احزاب خیلی قوی دارند، کارکرد حزب آن است که افراد با ویژگی‌های مختلف در آن تربیت می‌شوند. عده‌ای به عنوان فعالان سیاسی برای کسب قدرت تلاش می‌کنند و عده‌ای برای اداره قدرت تربیت می‌شوند که بعد از اینکه حزبی قدرت را به دست آورد چگونه نهاد و سازمان قدرت را بتوانند خوب اداره کنند، اما در کشور ما به دلیل آنکه احزاب قوی و محکمی نداریم و کارکرد حزبی مؤثر و کارآمد نیست و هنوز هم نتوانستیم نهادی مؤثر به عنوان جایگزین آن ارائه دهیم، بیشتر فعالیت احزاب ما محدود به دوران محدوده انتخابات می‌شوند.

وی اضافه کرد: در دوران انتخابات نیز آن‌هایی که مهارت کسب قدرت را دارند، فعالیت بیشتری دارند که به عنوان حامیان سیاسی یک جریان تبلیغ می‌کنند.

رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: در نتیجه به دلیل نبود اشخاص مفید برای اداره سیاست‌ها، همان افراد حامی که توانایی کسب قدرت را دارند در جایگاه اداره قدرت می‌نشینند و این است که ما در اداره قدرت دچار ضعف و مشکل و ناتوانی می‌شویم، انتظار دارم نخبگان کشور با تلاشی که برای آماده‌سازی خود برای حضور در حکمرانی کشور می‌کنند در آینده این خلأ را پر کنند.

باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی مجلس

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: بابک نگاهداری مرکز پژوهش های مجلس رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی حل نوآورانه اداره قدرت برای اداره کسب قدرت کشور ها کشور ما

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۷۷۸۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مسئولیت علم در کلاس امام صادق(ع)

  زمانی که انقلاب اسلامی پیروز شد، شهید آیت‌ا... سیدباقر صدر که امید جهان اسلام در نجف به عنوان شاگرد و ذخیره علمی پس از آقای خوئی عظیم‌الشأن شمرده می‌شد، کلاس‌هایش را تعطیل کرد و به همه شاگردان برجسته خود از جمله مرحوم آیت‌ا... شاهرودی دستور داد همه هم و غم خود را برای کشف راه‌حل فقهی مسائل عملی جمهوری اسلامی صرف کنند و نقل می‌شود در همان سال‌ها در آیین حج در عرفه، وقتی آقای سیستانی از علمای قم پرسیدند سرگرم چه اموری هستند و ایشان پاسخ دادند به تدریس متداول دروس خارج حوزوی مشغول‌ هستند با تعجب و اعتراض فرمودند حالا زمانی است که باید در رفع نیازهای فقهی اداره نهادهای گوناگون و مسائل متعدد حکومتی جدید فعالیت کنند. این همان نگاه امام (ره) و رهبر معزی است که متاسفانه به سبب عدم آزاداندیشی و دستان تفرقه‌انداز این جریان آزاداندیشی و گفت‌وگوی مفید فقیهانه و علمی حوزه و دانشگاه محقق نشد.ماجرا تنها تطبیق ناگزیر قوانین مصوبه قوه مقننه با احکام ا... نیست بلکه استواری بر فقه اکبر در همه شئون زندگی امروزی و عرضه هر علم نافع ضروری جهان در هر زمینه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... به ساحت تفقه صحیح است تا هرآنچه که تایید شد به علم دارای صلاحیت برای به‌کارگیری در ساختن جامعه سالم و اسلامی بدل سازند.
   
نگاه فرهنگی به روایات
می‌خواهم نگاهی فرهنگی به روایات‌ نسبت علم و مسئولیت و عمل صالح حکومتی و اجتماعی در گنجینه روایی امام صادق(ع) بیندازیم تا به عنوان فردی نادان دارای مطالبه علم از متخصصان، فقیهان بزرگوار و مراجع عالی‌مقام بپرسم، پاسخ به این پرسش‌های اساسی تکلیفی به عهده کیست جز آنان؟ و وقتی چنین دریایی از گوهر راهگشا وجود دارد که تنها امکان رهایی ما از فساد گریبانگیر و اغتشاش در اداره امور کلان است، چرا فقها استواری عمل حکمرانی بر فقه اکبر را زمینه‌سازی نمی‌کنند و به یاری ولی‌فقیه برای سالم‌سازی امور کلان قیام نمی‌کنند؟ عالمان حداقل حق بیش از ۸۰ میلیون از ملت را به گردن دارند . از علم شروع کنیم و قبل از آن به وضع علم در عصر امام صادق(ع) بپردازیم.در اثر ارجمند جعفر بن محمد امام صادق(ع) می‌خوانیم عصر امام باقر(ع) و امام صادق(ع)( درود خدا بر آنان) دوران رشد گسترده علوم خاندان وحی علیهم‌السلام بود. قرن‌ها به لحاظ تحولات علمی، اعتقادی و کلامی به دو دوره بخش می‌شود. دوره اول با رحلت رسول‌ا...(ص) و ماجرای سقیفه بنی‌ساعده، آغاز می‌شود و تا نخستین سال‌های قرن دوم هجری می‌گسترد و دوره دوم عصر امامت امام جعفر صادق(ع) است.خصوصیت دوره نخست « تاثیر تعیین‌کننده تحولات سیاسی بر جریان‌های اعتقادی» است و در دوره دوم فرقه‌ها از حال و هوای صرفا سیاسی در آمده و بر سازمان‌های کلامی مستقلی تکیه می‌کنند. مکاتب فکری مختلف در این دوره است که سر بر می‌آورند و مکتب اعتقادی، علمی و فکری امام صادق(‌ع) نقش دفاع از حقیقت نگاه اسلام ناب در برابر دیگر هویت‌سازی‌های علمی را به دوش می‌کشد‌. در کانون یا مستقل از فرقه‌های منحرف و تفکرات دیگر، علم و نقش علم و تعریف علم از سوی امام صادق(ع) قرار دارد.
   
رشد اصول محکم مکتب اصیل اسلامی
اختلاف فکری در این دوره و مدعیان علم چنان رشد کرده بود که اگر اصول محکم مکتب اصیل اسلامی و اتکا به تفقه اصیل قوام نمی‌گرفت، اسلام در دریای هجوم تفکرات بی‌ریشه مستحیل می‌شد و به اسم اسلام انواع اجتهاد رای و اصلاح ‌واهی خود‌رای، گمراهی و سرگشتگی و تحریف کتاب مقدس چون یهودیت و مسیحیت رایج می‌شد.این پدیده امروز همچنان معتبر است و بدون‌اتکا به کتاب فرقان و نیز علم امام معصوم و فقه اکبر خاندان وحی، اداره کشور اسلامی طعمه مدرنیته غرب و شرق و تفسیر به رای رفرمیست خود‌بنیان و شرک‌آلود خواهد شد.در کانون این ستون استوار امام صادق(ع)، خود علم‌ و علم وسیع و بزرگ او قرار دارد و خوب است پژوهش اساسی با این نگاه در باره علم در تفقه جعفری در وجه ضرورت‌های مبنایی حکمرانی انجام شود.
   
کاشف حکم الهی و درک حقیقت
در دیدگاه امام‌صادق(ع) جایگاه عقل و علم در زندگی فرد، اجتماع، شناخت، انتخاب مسیر و تشخیص صحیح از ناصحیح و در بنا نهادن همه امور باید بر وجود فرد و جامعه سایه‌گستر باشد‌. این علم، علم نیست مگر کاشف حکم الهی و درک حقیقت به شمار آید‌. ایشان می‌فر‌ماید: آدمی به عقل، کامل می‌شود و عقل راهنما و سبب بینایی و کلید حل مشکلات امور انسان(‌فرد انسان و اجتماع انسان است)‌. و هرگاه عقل از نور معنوی نیرو گرفته باشد، انسان، عالم و نگه‌دارنده‌ علم و متذکر و هوشمند و زیرک‌ فهیم خواهد بود‌(کافی جلد ۱،ص ۲۵). انسان و جامعه انسانی با علم‌ به ریشه هر حالت والا‌ دست‌می‌یابد و به عالی‌ترین مرتبه صعود می‌کند :
العلم اصل کل حال سنی و منتهی کل منزله رفیعه
علم اصل هر حالت والا و منتهای منزلت‌های رفیع است. پس مرتبه عالی رشد جامعه ابتناع همه امور آن بر علم و دانایی و تفقه است. این علم باید متکی به علم معصوم باشد.علم معصوم در سخن امام صادق(ع) همان است که خداوند به وسیله روح القدس که از علم علم امر است، بی پیامبراکرم صلوات ا...علیه وآله وامامان معصوم علیهم السلام‌ می‌فرستد.
وازطریق این روح علم وفهم دریافت می‌کنند.علم انسان در گسست ازاین علم نوری،همواره ظنی و آلوده به باطل وسرگشته و ناتمام خواهد بود‌. این است اهمیت علم در سایه فقاهت جعفری وقرآن وروایات۱۴معصوم(ع).علم مسئولیت‌زاست و با عمل همدوش است‌.
   
مسئولیت‌شناسی در فقه 
از اینجا اهمیت مسئولیت‌شناسی در فقه اکبر امام صادق(ع)، مسئول بودن و آماده پاسخ به خداوند در مسئولیت اساس نظام دینی حکمرانی است. مسئولان مطلقا آزاد نیستند و در مقام عبد و نیز پاسخگو به مردم انجام وظیفه می‌کنند و عمل خودرأی و آزاد و دلخواه مسئولان، مجازات آتش و نیز جرم دنیایی در نظام اسلامی دارد.امام صادق(ع) می‌فرماید: العلم مقرون الی العمل فمن علم عمل و من عمل علم و العلم یهتف بالعمل فان اجابه والا ارتحل ‌عنه. علم با عمل قرین و همراه است، هرکه علم داشت باید عمل کند و هر که عمل کند باید براساس علم باشد (باید بداند). علم عمل را صدا زند، اجابت کرد بماند؛ والا کوچ و رحلت می‌کند.به این سان در کار کل حکمرانی و اداره هر نهاد کشوری از اقتصاد و هر جزء آن و سیاست و همه نهادهای سیاسی و فرهنگی ولو یک اداره باید عمل بر‌اساس علم باشد و علم اصلی در اینجا همان علم به هدایت قرآن و اهل‌بیت وحی است. عرضه عمل به فقه معصوم(ع) در نسبت علم و مسئولیت و عمل در کلام امام صادق(ع) مسئولیت نیز تعریف شده است .

علم در زندگی اجتماعی 
روایات امام صادق(ع) به انواع مسئولیت انسان در ارتباط با عمل مبتنی بر علم در زندگی فردی، اجتماعی و حکمرانی به‌طور جدی تاکید دارد؛ مسئولیت در برابر خداوند متعال، قرآن مجید و امامان معصوم و مسئولیت در برابر نفس و در برابر جسم و اعضای بدن و در برابر اجتماع و انسان‌های دیگر. روایات مسئولیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در کلام امام صادق(ع) چنان وسیع و پر حجم است که حیرت بر‌می‌انگیزد و به آن انواع مسئولیت‌های دیگر چون مسئولیت برابر ضعفا یا ظالمان و قدرت‌های جائز و مسئولیت برابر خمس و خانواده و یتیمان را باید افزود. سخن درباره مسئولیت حکمرانان و روسا در تحف‌العقول، کافی، وسائل و... مبسوطا بحث شده است. به هر رو در کلام امام(ع) سرچشمه مسئولیت فردی و اجتماعی مسئولیت برابر خداست‌ و حق محور مسئولیت است و نباید به باطل تن داد. این امر در تفقه صحیح سیاسی و حکمرانی نقش حیاتی دارد. در نتیجه استدلال رفرمیست‌ها در گردن نهادن به اباطیل مدرنیته و گسست از فقه و ناممکنی امر دینی در حکمرانی در قرن بیست‌و‌یکم واصل قرار دادن نظام جائز جهانی و سازش با آن پوچ است:
ان من حقیقه الایمان ان توثر الحق آن ضرک علی الباطل و ان نفعک 
از حقیقت ایمان آن است که حق را برگزینی‌. اگر‌‌چه زیان داشته باشد و باطل را رها کنی، اگر چه به سود تو باشد. تردیدی نیست که حکومت در راهنمایی امام صادق(ع) باید عملش مبتنی بر علم باشد و مجموعه‌ای از مسئولیت‌ها را بپذیرد و جدی بگیرد‌. محور این مسئولیت‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حکمرانی حق متعال است و حق در جامعه و اجرای عدل در وسع انسان عصر غیبت امری چشمپوشی‌ناپذیر در کلام امام صادق(ع) است.